Beweegbare anatomische boeken

In december 2011 zijn 56 boeken anatomische boeken gerestaureerd. Deze boeken behoren tot een collectie van in totaal 149 anatomische- medische- en technische boeken uit de verzameling van mevrouw de Ruiter in Museum Boerhaave te Leiden.

De 56 beweegbare anatomische boeken behoren tot een collectie van totaal 149 anatomische- medische- en technische boeken uit de verzameling van mevrouw de Ruiter in Museum Boerhaave.

Veel boeken hadden een zelfde soort schade namelijk: tape, scheuren en losse delen.

Tape
Veel van de boeken zijn in het verleden gerepareerd met filmoplast (Neschen P90). Op enkele plekken is ook sellotape en scotch magic tape gebruikt. Een aantal ruggen waren overplakt met zelfklevende linnentape en één boek was geheel aan de buitenzijde en bij de inslagen beplakt met boeklon. Op een aantal plekken is ook een doorzichtige gomtape gevonden. Alle soorten zelfklevende taps zijn schadelijk voor papier. Na een aantal jaar verouderd de lijmlaag zodanig dat de weekmakers langs de randen naar buiten migreren. Ook gaat de lijmlaag verkleuren en kan hierbij het papier ook ernstig verkleuren en aantasten. Alle tape is zoveel mogelijk verwijderd met een föhn en een spatel.

Scheuren en losse delen plakken
Scheuren konden voorkomen in de omslag van het boek en in de pagina’s van het boekblok. Er waren delen van de anatomische modellen los gescheurd. Alle scheuren en losse delen zijn gerepareerd met Japans papier en stijfsel. Er is gekleurd Japans papier gebruikt om de reparaties zo min mogelijk te laten opvallen.

Naaisel/hechting
Een aantal boeken hadden roestige nietjes waardoor de bladen of katernen los waren komen te liggen. Bij deze boeken zijn de nietjes verwijderd en de gaten gerepareerd. Vervolgens is een nieuwe cahiersteek aangebracht met linnen garen door de rug heen om de bladen en katernen weer vast te zetten aan de omslag. Enkele van de dikkere boeken hebben een nieuwe rug overlijming of een huls gekregen.

Band/omslag reparatie
Veel van de dunnere boeken hebben een papieren of kartonnen omslag waarvan de hoeken voos of zelfs afgebroken waren. Ontbrekende hoeken zijn aangestukt met Zaanschbord of pulppapier met daaroverheen gekleurd Japans papier. Scheuren en breuken in de omslagen zijn gerepareerd met stijfsel en gekleurd Japans papier.

Veel ruggen van de dunne boekjes waren geheel of gedeeltelijk beschadigd. Deze ruggen zijn vaak aan de binnen- en buitenzijde bekleed met een strook gekleurd Japans papier en vastgezet met stijfsel. In een aantal gevallen was het ook voldoende om alleen de kapjes of de scharnieren te versterken met gekleurd Japans papier. Bij de dikkere boeken is ter versteviging ook bij de kapjes en scharnieren Tyvek gebruikt dat afgewerkt is met Japans papier.